Dua t’ju them me gjithë zemër se jam thellësisht i pikëlluar: kërkoj falje për mënyrat me të cilat, fatkeqësisht, shumë të krishterë mbështetën mendësinë kolonizuese të fuqive, që i shtypën popujt indigjenë.

Më dhemb shpirti.  Kërkoj falje, në veçanti, për mënyrat me të cilat shumë anëtarë të Kishës dhe të bashkësive fetare bashkëpunuan, edhe përmes indiferencës, në ato projekte shkatërrimi kulturor dhe asimilimi të detyruar nga ana e qeverive të kohës, që arritën kulmin me sistemin e shkollave rezidenciale", kёshtu tha Papa Françesku në takimin e tij të parë me përfaqësuesit e popujve indigjenё të Kanadasë.

Në vijim një përmbledhje e fjalës së Papës Françesku me përfaqësuesit e Kombeve të Para (First Nations), Metis dhe Inuit, në rezervatet e Maskwacìs, 100 kilometra në jug të Edmontonit:

"Unë prisja të vija mes jush. Pikërisht prej këtu, prej këtij vendi të ngarkuar me kujtime të trishta, do të doja ta zbraz çka kam në zemër: shtegtimin pendestar! Këto, fjalët e para në takimin e parë me popullsitë indigjene të Kombeve të para, Metis e Inuit shqiptuar nga Papa. E njëkohësisht edhe programi i shtgegtimit:

 “Vij në trojet tuaja të lindjes për t’ju thënë personalisht se jam i hidhëruar, për t’i kërkuar Zotit falje, shërim dhe pajtim, për t’ju treguar afërsinë time, për t’u lutur me ju dhe për ju”.

Nëpër gjurmët e rrugës së pajtimit

Më pas Papa Françesku kujtoi takimet në Romë, katër muaj më parë, kur indianët i dhuruan dy palë mokasine, shenjë e vuajtjeve të pësuara nga fëmijtë indigjenë, sidomos nga ata që, fatkeqësisht, nuk u kthyen më në shtëpi nga shkollat ​​rezidenciale. Më kërkuan t’ua ktheja mokasinet sapo të mbërrija në Kanada - vijoi - Do ta bëj në përfundim të këtyre fjalëve, për të cilat do të doja të marr shkas nga ky simbol, që ma përtëriu dhimbjen, revoltën dhe turpin muajt e kaluar:

“Kujtimi i atyre fëmijëve të ngjall pikëllim dhe të nxit të veprosh për të siguruar kushtet që çdo fëmijë të trajtohet me dashuri, nderim e respekt. Por ato mokasine janë edhe simbol i një shtegtimi, që duam ta bëjmë së bashku. Të ecim së bashku, të lutemi së bashku, të punojmë së bashku, në mënyrë që vuajtjet e së kaluarës t’i lëshojnë vendin një ardhmërie me drejtësi, shërim, pajtim”.

Shtegtim në kujtesë kohe

Kjo - vijoi Papa - është arsyeja pse faza e parë e shtegtimit tim ndërmjet jush jetohet në këtë rajon ku indigjenët jetuan që në kohë që nuk mbahen mend. Është tokë që flet, që të ngjall shumë kujtime, të nxit të shtegtosh theksoi Papa në vijim të këtij fjalimi prekës, që përshkon shekujt.

Të kujtosh…

Vendi ku ndodhemi - vijoi Ati i Shenjtë Bergoglio - më ngjall në shpirt kumbimin e një klithme dhimbjeje, një britme të mbytur, që më shoqëroi në çdo hap muajt e fundit:

“Mendoj përsëri për dramën që e pësuan shumë prej jush, familjet tuaja,  bashkësitë tuaja; për vuajtjet që i rikujtuat bashkë me mua, përjetuar në shkollat ​​rezidenciale. Por është e drejtë të kujtojmë, sepse harresa të çon në indiferencë dhe, siç thotë një fjalë e vjetër, ‘e kundërta e dashurisë nuk është urrejtja, po indiferenca... e kundërta e jetës nuk është vdekja, është indiferenca ndaj jetës ose vdekjes’”(E.Wiesel)”.

Të kujtosh përvojat shkatërrimtare jetuar në shkollat ​​rezidenciale, është e rëndë, tronditëse, e dhimbshme, por edhe e nevojshme:

“Ju falënderoj pse ia besuat zemrës sime zemrën tuaj, pse e shkarkuat barrën e rëndë, që kishit në shpirt, pse e ndatë me mua kujtimin e përgjakur. Sot jam këtu, në këtë tokë që, së bashku me një kujtim të lashtë, ruan edhe plagët e plagëve, ende të hapura. Jam këtu, sepse hapi i parë i këtij shtegtimi pendestar ndërmjet jush është të përsëris kërkesën time për falje dhe t’ju them, me gjithë zemër, se jam thellësisht i pikëlluar”.

Kërkim i faljes, dalë nga zemra e lënduar

E pas kësaj sinteze tejet të dhimbshme, që koha do ta vulosë në kujtesë, kërkimi i faljes, dalë nga zemra e një Pape që, ndonëse në karrigë me rrota e në mes të një vape zharitëse, u nis e shkoi për të kërkuar, atë që pritej prej tij:

 “Kërkoj falje për mënyrat me të cilat, për fat të keq, shumë të krishterë e mbështetën mendësinë kolonizuese të fuqive, që i shtypnin popujt autoktonë”, citon Radio Vatikani.

Ishte një kërkesë për falje, që arriti kulmin me shprehjen e keqardhjes së thellë për çka ndodhi e çka mbeti e pashlyeshme në kujtesën e popujve:

“Me vjen keq. Kërkoj falje në veçanti për mënyrat sesi bashkëpunuan shumë anëtarë të Kishës dhe të bashkësive fetare, duke përfshirë edhe indiferencën, në ato projekte të shkatërrimit kulturor dhe të asimilimit të detyruar të qeverive të kohës, që arritën kulmin me sistemin shkollor rezidencial”.

Edhe pse bamirësia e krishterë ishte e pranishme dhe nuk kishte pak raste shembullore përkushtimi ndaj fëmijëve - vijoi tejet i prekur Papa - pasojat e përgjithshme të politikave të lidhura me shkollat ​​rezidenciale ishin katastrofike. E sigurisht nuk kanë të bëjnë fare me mësimet e Krishtit, me Ungjillin e Zotit tonë:

“Besimi i krishterë na thotë se ishte një gabim shkatërrimtar, i papajtueshëm me Ungjillin e Jezu Krishtit”.