Me këtë histori në mendje, ne shohim drejt së ardhmes dhe gjithçkaje që mund të arrijmë së bashku në shekullin e ardhshëm. Në rrënjët e dy kombeve tona është përkushtimi i përbashkët ndaj vlerave demokratike, paqes dhe përparimit ekonomik, të cilat janë themeli i këtij partneriteti të qëndrueshëm. Këto prioritete janë të pasqyruara në motivet e 100-vjetorit: Miqësia, Demokracia, Mbrojtja dhe Biznesi”. Deklarata e të dhënave mbi 100 vitet e marrëdhënieve SHBA-Shqipëri nga Departamenti i Shtetit i SHBA.” -thuhet në mesazhin e DASH.

Mesazhi i plotë për 100-vjetorin e marrëdhënieve diplomatike Shqipëri-SHBA

Presidenti amerikan Woodrow Wilson mbrojti një shtet të pavarur shqiptar në Konferencën e Paqes në Paris në janar 1919. Menjëherë pas kësaj, më 28 korrik 1922, Shtetet e Bashkuara dhe Shqipëria vendosën marrëdhënie diplomatike për herë të parë kur Maxwell Blake, Komisioneri Amerikan në Shqipëri njoftoi me shkrim njohjen e Shqipërisë nga Shtetet e Bashkuara, Ministrin e Punëve të Jashtme të Shqipërisë.

Marrëdhëniet diplomatike SHBA-Shqipëri u ndërprenë në vitin 1939 kur Shqipëria u pushtua nga Italia (1939-43) dhe Gjermania (1943-44) gjatë Luftës së Dytë Botërore. Pas luftës, Shqipëria pa 45 vjet izolim dhe moszhvillim nën udhëheqësin e saj komunist. Me rënien e komunizmit në vitin 1991, qeveria shqiptare kërkoi lidhje më të ngushta me Perëndimin për të përmirësuar kushtet ekonomike dhe futi reformat themelore demokratike.

Marrëdhëniet diplomatike midis Shteteve të Bashkuara dhe Shqipërisë u rivendosën në vitin 1991. Në vitin 2015, ne nënshkruam Partneritetin Strategjik SHBA-Shqipëri për të pasqyruar partneritetin e ngushtë midis vendeve tona dhe për të zgjeruar bashkëpunimin tonë në dobi të të dy kombeve.

Shtetet e Bashkuara dhe Shqipëria përkujtojnë 100-vjetorin e vendosjes së marrëdhënieve SHBA-Shqipëri në vitin 2022. Pavarësisht ndërprerjeve të këtyre marrëdhënieve gjatë shekullit të kaluar, dy vendet tona krijuan lidhje të forta, tejkaluan konfliktet dhe vështirësitë dhe u shfaqën si aleatë dhe miq të ngushtë.

Me këtë histori në mendje, ne shikojmë drejt së ardhmes dhe gjithçka që mund të arrijmë së bashku gjatë shekullit të ardhshëm. Dy kombet tona janë të rrënjosura në një angazhim të përbashkët ndaj vlerave demokratike, paqes dhe prosperitetit ekonomik, të cilat janë themeli i këtij partneriteti të qëndrueshëm. Temat e 100-vjetorit pasqyrojnë këto prioritete: Miqësia, Demokracia, Mbrojtja dhe Biznesi.

Miqësia

• Gjatë vitit të kaluar, qeveria shqiptare ka dëshmuar se është një partner i fortë duke mbështetur zhvendosjen e afganëve.

• Në vitin 2022, Shtetet e Bashkuara zgjatën vlefshmërinë e vizës së vizitorëve B1/B2 për shqiptarët nga tre në dhjetë vjet.

• Në vitin 2021, SHBA dhe Shqipëria nënshkruan një Memorandum Mirëkuptimi për të mbrojtur pasurinë kulturore të Shqipërisë kundër plaçkitjeve dhe trafikimit.

• Deklarata jonë e përbashkët e vitit 2015 mbi Partneritetin Strategjik midis Shteteve të Bashkuara dhe Shqipërisë bazohej në vlerat e përbashkëta demokratike, respektimin e të drejtave të njeriut dhe sundimin e ligjit.

• Shtetet e Bashkuara dhanë ndihmë humanitare për Kryqin e Kuq Shqiptar dhe UNICEF-in pas tërmetit të 2019-ës, dërguan ekspertë të zjarrfikësve për të ndihmuar gjatë zjarreve të vitit 2021 dhe ofruan më shumë se 4.4 milion dollarë ndihmë për COVID-19 për përhapjen e vaksinave dhe komunitetin.

• Studiuesit dhe studentët shqiptarë kanë hulumtuar, dhënë mësim ose kanë studiuar në universitetet amerikane nëpërmjet Programit Fulbright në Shqipëri, themeluar në vitin 1991. Studiues dhe studentë amerikanë kanë udhëtuar në Shqipëri për projekte kërkimore dhe mësimore. Në vitin 2021, 91 shqiptarë erdhën në Shtetet e Bashkuara përmes Programit të Vizitorëve të Shkëmbimit të Sektorit Privat të Departamentit (BridgeUSA). MOU 2019 financoi bashkërisht Programin Studentor Fulbright, duke zgjeruar bursat për studentët shqiptarë për të ndjekur studimet master në Shtetet e Bashkuara.

• Që nga viti 2001, Fondi i Ambasadorit të SHBA për Ruajtjen e Kulturës (AFCP) ka dhënë 1.28 milionë dollarë për financimin e konservimit dhe mbrojtjes së strukturave dhe objekteve arkeologjike të rëndësishme në Shqipëri. Në vazhdën e tërmetit të nëntorit 2019, AFCP është fokusuar në restaurimin e monumenteve historike në Shqipëri, duke përfshirë kështjellat dhe muret e qyteteve në Durrës dhe Prezë, të cilat u përfunduan dhe festuan këtë vit për të nderuar 100-vjetorin.

• Që nga viti 1992, qeveria e Shteteve të Bashkuara ka dhënë më shumë se 1 miliard dollarë ndihmë për Shqipërinë për të mbështetur pluralizmin politik; shoqërinë civile; qeverisjen vendore, median e pavarur; sektorët e energjisë dhe shëndetësisë; sistemet ekonomike të tregut të lirë duke përfshirë zhvillimin e turizmit dhe partneriteteve të mikro-ndërmarrjeve.

Demokracia

• Shtylla e marrëdhënieve të forta dypalëshe është një angazhim i përbashkët ndaj demokracisë. Mbështetja e Shteteve të Bashkuara do të vazhdojë për reformën në drejtësi, shoqërinë civile, median dhe procesin zgjedhor në Shqipëri.

• Pjesëmarrja e Shqipërisë në Samitin për Demokracinë e udhëhequr nga SHBA-ja në Uashington, DC në dhjetor 2021 kontribuoi në promovimin e institucioneve më të forta demokratike.

• Programet e ndihmës së SHBA-së po ndihmojnë Shqipërinë të përmirësojë transparencën dhe llogaridhënien e qeverisë, të forcojë institucionet e drejtësisë në shërbim të publikut, të rrisë kapacitetin e shoqërisë civile dhe të luftojë korrupsionin, duke kontribuar në rrugën e saj të anëtarësimit në BE.

• Programi amerikan mbështet një shtyp të lirë në Shqipëri të ndërtuar mbi gazetari investigative cilësore, e cila është jetike që demokracia të lulëzojë. Ne po investojmë në trajnime për të zgjeruar transparencën publike dhe për të zgjeruar njohuritë e qytetarëve për çështjet që ndikojnë në jetën dhe jetesën e tyre.

Mbrojtja

• Shtetet e Bashkuara dhe Shqipëria ndajnë një partneritet të fortë ushtarak dhe angazhim në NATO, së cilës Shqipëria iu bashkua në 2009.

• Midis 2003 dhe 2013, rreth 4,000 trupa shqiptare punuan së bashku me forcat e NATO-s si pjesë e Operacionit Liria e Qëndrueshme dhe Forcave Ndërkombëtare të Asistencës për Sigurinë në Afganistan. Forcat shqiptare dhe ato amerikane qëndrojnë përkrah njëra-tjetrës edhe në misionin KFOR të NATO-s në Kosovë.

• Shqipëria ishte një nga vendet e para që mirëpriti mbi 2500 të evakuuar afganë pas marrjes së pushtetit nga talebanët në vitin 2021. Qeveria e SHBA dhe OJQ-të amerikane njohën kontributin e qeverisë shqiptare në sigurimin e strehimit të sigurt për ata në nevojë.

• Në vitin 2021, Shqipëria ndihmoi në pritjen e Defender Europe 21, i cili integroi afërsisht 28,000 forca amerikane, aleate dhe partnere nga 26 vende në operacione pothuajse të njëkohshme në zonat e trajnimit në disa vende nga Balltiku, në Afrikë, në Detin e Zi dhe rajonet e Ballkanit. Stërvitja ishte aq e suksesshme sa Shqipëria do të presë sërish pjesë të Defender-Europe 23 vitin e ardhshëm.

• Shqipëria u zgjodh anëtare jo e përhershme e Këshillit të Sigurimit të OKB-së (KSB) për 2022-2023. Prioritetet e Shqipërisë në Këshillin e Sigurimit përfshijnë adresimin e krizave globale, inkurajimin e zgjidhjes paqësore të konflikteve, partneritetin dhe ndërmjetësimin. Shqipëria dhe Shtetet e Bashkuara janë bashkëmbajtës ë KS për çështjet e Ukrainës.

• Komanda e Operacioneve Speciale të SHBA-së në Evropë (SOCEUR) krijoi një seli të Forcave të Operacioneve Speciale në Shqipëri këtë vit, me mbështetjen e plotë të qeverisë shqiptare dhe ushtrisë shqiptare.

• Komanda Evropiane e SHBA (EUCOM) po ndihmon Shqipërinë për të zhvilluar aftësitë e saj të NATO-s. Një ekip nga Brigada e 4-të e Asistencës së Forcave të Sigurisë të Ushtrisë Amerikane ( SFAB ) po jeton dhe stërvitet së bashku me Forcat Tokësore Shqiptare për të përshpejtuar këto përpjekje.

 Biznesi

• Në tetor 2020, Shtetet e Bashkuara dhe Shqipëria nënshkruan një Memorandum të Bashkëpunimit Ekonomik (MEC). Në të njëjtën ditë, Shqipëria nënshkroi një marrëveshje me kompaninë amerikane të infrastrukturës Bechtel, për Projektin Hidroenergjetik të Skavicës të planifikuar prej kohësh, duke nisur projektin në tetor 2021. Ky moment historik shënon një të ardhme premtuese në marrëdhëniet ekonomike në rritje të Shteteve të Bashkuara dhe Shqipërisë. MEC lehtësoi gjithashtu një marrëveshje midis Shqipërisë dhe kompanive energjetike amerikane, ExxonMobil dhe Excelerate Energy për të importuar gaz natyror të lëngshëm amerikan në Shqipëri përmes një terminali LNG në Vlorë, i cili do të përdoret për të prodhuar energji jo vetëm në Shqipëri, por edhe për të përmbushur nevojat për energji në të gjithë rajonin.

• Tregtia dypalëshe midis Shteteve të Bashkuara dhe Shqipërisë ishte 162.2 milionë dollarë në vitin 2021, 47% më shumë se një vit më parë. Eksportet janë rritur me 61% dhe eksportet shqiptare janë rritur me 30% krahasuar me vitin 2020. Investimet e huaja direkte amerikane gjithashtu arritën një nivel të ri në 2021. Investitorët amerikanë i presin kohë të begata, ndërsa Shqipëria demonstron avantazhet e saj si destinacion investimi.

• Dhoma Amerikane e Tregtisë në Shqipëri (AmCham Albania), e themeluar në vitin 2000, është duke rritur tregtinë dypalëshe, duke nxitur investimet e huaja në Shqipëri dhe duke ndriçuar imazhin e biznesit shqiptar në tregjet amerikane dhe ndërkombëtare nëpërmjet 220 anëtarëve aktivë që përfaqësojnë bizneset më produktive dhe më të suksesshme në Shqipëri.

• Në vitin 2022, Shqipëria dhe Grupi Ndërkombëtar Jones nënshkruan një Memorandum Mirëkuptimi për rrjetet digjitale të sigurta.