Miliarderet e denuar, Madoff dhe Fastow, tregojne - Ja pse mashtruam

Eugene Soltes shkruan disa teori interesante në librin e tij më të ri “Pse e bëmë. Brenda mendjeve të jakave të bardha”, duke përfshirë edhe nocionin që shumë prej zyrtarëve të lartë vepronin në një zonë gri të moralit. Një profesor i asociuar në Harvard Business School, Soltes, parashtron se ata e kalojnë vijën ndarëse të rregullave kontabël ose bëjnë tregti të brendshme të paligjshme duke u mbështetur në intuitë. Dhe në fund rezulton se instinktet e tyre i fundosin.

Më imponuese se përpjekja e tij analitike, është kërkimi i pazakontë që ka bërë profesori, i cili ka tërhequr lexues të shumtë me librin e tij. Ai u shkroi letra katër të dënuarve, duke filluar nga legjenda e skemës Ponzi, Bernard Madoff dhe deri tek Andrew Fastow, i kompanisë Enron.
Soltes pati mundësinë që ta bënte librin e tij pikant dhe ta ngjyroste me rrëfime të jakave të bardha.

Do t’i kthej të gjitha mbrapsht. Ju premtoj!
Është si një komedi gabimesh, tha Madoff i skemës Ponzi për Soltes, për të mbuluar humbjet, vendosa që të marr para nga fondet e kufizuara. Që të kisha mundësinë ta bëja këtë, duhet të angazhohesha me një strategji afatgjatë që nuk do të mund t’u ktheja investitorëve paratë mbrapsht. Vazhdova të merrja më shumë para, duke menduar se për sa kohë tregu ma lejonte ta bëja këtë, do të isha në gjendje ta rregulloja. Ky është shpjegimi klasik i çështjeve të supozuara me qëllim të mirë të skemës Ponzi: Rrjedhimisht skema mashtruese do të prodhojë përfitime dhe të gjithë do të bëhen të pasur. Madoff, 78 vjeç, ka shumë kohë për letërkëmbim, ndërkohë që po vuan dënimin me 150 vite burg në një burg federal.

Harrova çfarë është e drejtë dhe çfarë e gabuar
Nëse do të kisha një karakter të fortë, do t’i kisha dhënë fund, por nuk e bëra, tregon Fastow, ish-shefi i financave në kompaninë Enron. “Nëse në ndonjë moment të karrierës sime do të kisha thënë, kaq ishte… Mori fund. Ata thjesht do të kishin gjetur një shef finance tjetër. Gjithsesi kjo nuk e justifikon atë çfarë kam bërë. Është njësoj sikur të thuash, kam vrarë dikë se n.q.s. nuk do ta bëja unë, dikush tjetër do ta bënte,- ka thënë ai për profesorin. Fastow, 54 vjeç, kreu dënimin e tij me 6 vite burg për rolin që pati në nxjerrjen jashtë bilancit të subjekteve për qëllime të veçanta që u përdor për të fshehur gjendjen e vërtetë të Enron-it.

Fajësoni ambicien time…
Bordi do të më jepte gjithçka që do të doja,- tregon Kozlowski, një tjetër i dënuar, për Soltes. Unë dhe të tjerët, madje dhe bordi, u konsumuam pak nga pak nga arroganca, si dhe besonim se mund të bënim gjithçka. Kozlowski, 69 vjeç, u dënua në 2005 për përvetësimin e dhjetëra miliona dollarëve në bonuse të paautorizuar. Ai vuajti 6 vite e gjysmë burg.

Më ngritën një kurth
Stanford, 66 vjeç, është pjesë e vjedhjes më të madhe në histori të shkaktuar nga një agjenci qeveritare amerikane, sipas tregimit të autorit. Ai po kryen dënimin me 110 vite burg, pasi u fajësua për akuzat lidhur me kompaninë e tij të investimit që funksiononte si skemë Ponzi. Mos bëj gabim, Eugene, do të fitoj. Ai humbi apelin në gjykatën federale në tetor.
Duke lexuar për këto dhe të tjerë karaktere të jakave të bardha, një përgjigje vjen në fokus mbi të gjithë pyetjet e tjera që ka shtruar autori se pse e bënë. Ata e bënë sepse menduan se mund të arratiseshin larg me paratë e përvetësuara.